Αυτισμός:Χαρακτηριστικά και Θεραπεία

Ο αυτισμός αποτελεί μια αναπτυξιακή διαταραχή η οποία χαρακτηρίζεται από δυσκολίες στην επικοινωνία, την κοινωνική αλληλεπίδραση και τα άτομα που ανήκουν στο φάσμα παρουσιάζουν στερεότυπη συμπεριφορά.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Στην σημερινή κοινωνία του 2023 πλέον πολλοί άνθρωποι μάχονται για την διαφορετικότητα. Τα άτομα τα οποία είναι στο φάσμα του αυτισμού, οι οικογένειές τους, αλλά και άνθρωποι που έχουν ευαισθητοποιηθεί για τον αυτισμό, παλεύουν καθημερινά. Παλεύουν για την ενημέρωση του κόσμου, παλεύουν για την ευαισθητοποίηση των ατόμων με αυτισμό, παλεύουν για τα ίσα δικαιώματα. Σε πολλές μεγάλες πόλεις του κόσμου γίνονται μεγάλοι μαραθώνιοι όπου συμμετέχουν πολλοί άνθρωποι για την ευαισθητοποίηση του κόσμου. Ο Απρίλιος είναι ο μήνας που είναι ολόκληρος αφιερωμένος στον αυτισμό. Πιο συγκεκριμένα, η 2α Απριλίου είναι η παγκόσμια ημέρα για την ευαισθητοποίηση του αυτισμού.

ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ

Αρχικά να σημειώσω πως ο επιπολασμός είναι τα στατιστικά νούμερα κατά κάποιον τρόπο που μας δείχνουν τα ποσοστά μιας διαταραχής στον πληθυσμό. Ακόμη και σήμερα και η αιτιολογία και ο επιπολασμός παραμένουν άγνωστα. Ο αυτισμός είναι μια διαταραχή που δεν μπορούμε να γνωρίζουμε ούτε το γιατί ούτε το πόσο. Σε έρευνες που έχω διαβάσει, σε άτομα που ανήκαν στο φάσμα του αυτισμού, η ανατομία στον εγκέφαλό τους έδειξε πως σε πολλούς από αυτούς υπήρχε μεγάλη ποσότητα εγκεφαλονωτιαίου υγρού. Αλλά, ακόμα και σήμερα τα αίτια που προκαλούν τον αυτισμό είναι άγνωστα. Από την άλλη μεριά, ο επιπολασμός επίσης είναι άγνωστος. Το μόνο σίγουρο είναι πως η εμφάνιση του αυτισμού είναι πιο συχνή σε αγόρια παρά σε κορίτσια και η αναλογία με αγόρια προς κορίτσια είναι 4 / 1.

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΑΥΤΙΣΜΟΥ

Η κλινική εικόνα ενός ατόμου έχει να κάνει με τα ”συμπτώματα” θα λέγαμε που παρουσιάζει. Όμως, στην προκειμένη περίπτωση δεν μπορούμε να μιλήσουμε για συμπτώματα, διότι ο αυτισμός δεν είναι μια ασθένεια, αλλά μια διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή. Έτσι, λοιπόν, μπορούμε να παρατηρήσουμε σε αυτά τα άτομα τα εξής:

• Απουσία ή μεγάλη καθυστέρηση λόγου ( σύμφωνα με τελευταίες έρευνες η καθυστέρηση λόγου δεν είναι πλέον τόσο σήμα κατατεθέν )
• Περίεργη ομιλία και προσωδία ( προσωδία = τόνος , ρυθμός και ένταση ομιλίας )
• Δυσκολία στην συναναστροφή με άλλα άτομα
• Ηχολαλία ( = επαναλαμβάνουν ότι ακούν και δεν έχουν αυθόρμητο λόγο )
• Μειωμένο ενδιαφέρον προς τους συνομήλικους
• Δεν δείχνουν με το χεράκι αυτά που θέλουν
• Δεν εκτελούν εντολές
• Δεν διατηρούν βλεμματική επαφή
• Δεν γυρνάνε στο άκουσμα του ονόματός τους
• Βάζουν πράγματα στη σειρά
• Δυσκολία στο φαγητό ( τρώνε πολύ συγκεκριμένα πράγματα )
• Δυσκολία στην αφαίρεση της πάνας
• Αισθητηριακά ζητήματα ( πολλές φορές δεν θέλουν ρούχα ή να τους αγγίζουν )
• Μονότονες κινήσεις των άκρων ( τινάγματα )
• Εκρήξεις θυμού ( το πολύ 10 λεπτά )
• Αυτοκαταστροφική συμπεριφορά ( συνήθως όταν βγαίνουν εκτός του προγράμματός τους )
• Μειωμένο ενδιαφέρον για συνηθισμένα παιχνίδια
• Δεν κάνουν συμβολικό παιχνίδι ( δεν κάνουν παιχνίδι ρόλων )

Αξίζει να σημειώσουμε πως το κάθε άτομο είναι ξεχωριστό και δεν σημαίνει πως αν έχει μόνο ένα από τα παραπάνω τότε θα ανήκει στο φάσμα του αυτισμού. Όμως, αν κάποιος έχει παρατηρήσει στο παιδί του κάτι από τα παραπάνω θα ήταν καλό να ζητήσει την γνώμη ενός ειδικού.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Η διάγνωση για κάποιο παιδί που ανήκει στο φάσμα του αυτισμού γίνεται από μια ομάδα ειδικών θεραπευτών, αλλά και γιατρού. Πιο συγκεκριμένα το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό είναι:

• Αναπτυξιολόγος
• Λογοθεραπευτής
• Εργοθεραπευτής
• Παιδοψυχολόγος

Ακόμα, υπάρχουν κάποια τεστ τα οποία βοηθούν τους ειδικούς να εντοπίζουν ακριβώς την αναπτυξιακή ηλικία ενός παιδιού και τον βαθμό σοβαρότητας του αυτισμού. Ένα από αυτά αποτελεί το ΕΔΑΛΦΑ το οποίο έχει δημιουργηθεί και σταθμιστεί (= έχει χορηγηθεί σε πιλοτικό δείγμα και τα αποτελέσματά του είναι ακριβή ) από Έλληνες. Το ΕΔΑΛΦΑ το έχει δημιουργήσει η ομάδα του Κέντρου Ημέρας ΕΨΥΠΕΑ, στο όποιο είμαι και εγώ πιστοποιημένη.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Ο αυτισμός είναι μία από τις διαταραχές που δεν θεραπεύεται πλήρως. Ωστόσο, με την κατάλληλη ομάδα ειδικών θεραπευτών η βελτίωση μπορεί να είναι θεαματική. Υπάρχουν κάποια προγράμματα τα οποία τα έχουν δημιουργήσει κλινικοί και ειδικοί θεραπευτές στο εξωτερικό, αλλά και οι Έλληνες θεραπευτές έχουν την δυνατότητα να τα παρακολουθήσουν και να κατακτήσουν την κατάλληλη εκπαίδευση. Αρχικά, η θεραπευτική διαδικασία έχει να κάνει με το τι δυσκολίες αντιμετωπίζει το κάθε παιδί που ανήκει στο φάσμα του αυτισμού. Γενικά, κάθε θεραπευτικό πρόγραμμα το δημιουργεί ο κάθε θεραπευτής έτσι ώστε να είναι στα μέτρα του κάθε παιδιού. Κάποια από τα πιο γνωστά προγράμματα που υπάρχουν για άτομα στο φάσμα του αυτισμού είτε λεκτικά είτε μη είναι τα εξής:

• Πρόγραμμα TEACCH
• Πρόγραμμα ΜΑΚΑΤΟΝ
• Πρόγραμμα PECs
• Πρόγραμμα SoS ( social stories ) *

Για το πρώτο πρόγραμμα θα πρέπει κάποιος να βρει ένα ελληνικό φορέα ο οποίος συνεργάζεται με το Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας στην Αμερική, ενώ για τα άλλα δύο η εισήγηση γίνεται στα ελληνικά κατευθείαν από τις αρμόδιες εταιρείες.

* Το πρόγραμμα social stories ( κοινωνικές ιστορίες ) είναι κάτι διαφορετικό από τα προηγούμενα. Πιο συγκεκριμένα εκπαιδεύει τους ενδιαφερόμενους να μάθουν πως να δημιουργούν κοινωνικές ιστορίες για τα άτομα τα οποία έχουν αναλάβει.

ΣΥΝΝΟΣΗΡΟΤΗΤΑ

• Νοητική υστέρηση
• Επιληψία
• ΔΕΠΥ
• Ψυχικές Διαταραχές
• Αρθρωτικές / Φωνολογικές διαταραχές

ΤΕΛΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ

Είναι πολύ σημαντικό να εστιάσετε και να διακρίνετε σωστά τα χαρακτηριστικά που αναφέραμε και μετά να φτάσετε σε συμπεράσματα. Πολλές φορές οι γονείς αντιμετωπίζουν τον αυτισμό με πανικό, οπότε αντί κάποιος να φτάνει στα άκρα και τελικώς οι σκέψεις και μόνο τον βασανίζουν, τότε η λύση δεν είναι στο διαδίκτυο. Επικοινωνήστε με έναν ειδικό θεραπευτή ή έναν αναπτυξιολόγο και τότε αυτός θα είναι σε θέση να σας συμβουλεύσει και να σας εξηγήσει αναλυτικότερα ότι επιθυμείτε για το παιδί σας.