Λογοθεραπεία για Γονείς

Πως να καταλάβετε αν το παιδί σας χρειάζεται λογοθεραπεία

Για εσάς τους γονείς, το παιδί σας αποτελεί το κύριο μέλημά σας. Σίγουρα υπάρχουν και ανησυχίες για όλους όπως αν τα πηγαίνει καλά στο σχολείο, αν είναι υγιές και πολλά άλλα. Στην σημερινή κοινωνία του 2023 οι γονείς οφείλουν να είναι σε θέση να καταλάβουν εάν το παιδί τους χρειάζεται λογοθεραπεία. Και αυτό γιατί πολλές φορές η πρώιμη παρέμβαση μπορεί να ”προλάβει” πολύ σοβαρότερες δυσκολίες στο μέλλον. Αναλυτικότερα:

Παρατηρήστε το παιδί σας : Όταν παρατηρείτε την επικοινωνία του παιδιού σας ( με αυτό να περιλαμβάνει όχι μόνο την ομιλία του παιδιού σας, αλλά την αντίληψη, την μνήμη του και γενικότερα την συμπεριφορά του) , υπάρχουν ορισμένα σημάδια που μπορείτε να έχετε κατά νου για να καταλάβετε εάν χρειάζεται λογοθεραπεία.

Καθυστέρηση λόγου

Πολύ πιο απλά εάν το παιδί σας αργήσει να μιλήσει. Πριν από τις πρώτες λέξεις ενός παιδιού προηγούνται κάποιες άλλες δεξιότητες, γνωστές και ως προ γλωσσικές. Αυτές είναι οι εξής:

• Βλεμματική επαφή ( το παιδί σας να κοιτάει στα μάτια κάποιον όταν του μιλάει το ίδιο ή όταν κάποιος απευθύνεται σε αυτό )
• Εναλλαγή σειράς
• Μίμηση ( ήχων και κινήσεων, ακόμα και εκφράσεων )
• Συγκέντρωση και προσοχή

Τα παιδιά συνήθως ξεκινούν να λένε τις πρώτες τους λέξεις περίπου 8 μηνών. Αυτό δεν σημαίνει ότι αν το παιδί σας χρονίσει και δεν έχει μιλήσει δεν σημαίνει απαραίτητα ότι υπάρχει καθυστέρηση λόγου. Όμως εάν το παιδί σας γίνει 2 χρονών και δεν έχει μιλήσει ακόμα πρέπει να κάνετε αξιολόγηση με έναν λογοθεραπευτή.

Δυσκολία στην άρθρωση και την φωνολογία

Εάν παρατηρήσετε ότι το παιδί σας δεν λέει καθαρά κάποια ”γραμματάκια” ( φωνήματα ) δεν χρειάζεται να σας πιάνει πανικός. Κάθε ”φωνούλα” έχει και την δική της ηλικία. Για παράδειγμα, δεν μπορούμε να απαιτούμε από ένα παιδί τριών ετών να μας πει το ”ρ” ( /r/ σύμφωνα με το Ελληνικό Φωνητικό Αλφάβητο ) , ενώ ένας άνθρωπος ξεκινάει να το λέει μετά από τα 5 έτη. Επίσης, πολύ σημαντικό είναι να καταλάβετε εάν το παιδί σας δεν λέει καθόλου μια ”φωνούλα” ή την μπερδεύει με κάποια άλλη. Στην πρώτη περίπτωση μιλάμε για δυσκολία στην άρθρωση, ενώ στην δεύτερη περίπτωση δυσκολία στην φωνολογία. Και στις δύο περιπτώσεις η λογοθεραπεία είναι η λύση. Η λογοθεραπευτική παρέμβαση ξεκινάει μετά τα 3.

Δυσκολία στην ακουστική αντίληψη και επεξεργασία

Εάν παρατηρήσετε ότι το παιδί σας δεν καταλαβαίνει αυτά που του λέτε και δεν τα εκτελεί, το παιδί σας έχει δυσκολία στην ακουστική αντίληψη ( κατανόηση και εκτέλεση εντολών ). Τα παιδία 12 – 18 μηνών πρέπει να κατανοούν απλές εντολές, δηλαδή εντολές που έχουν ένα σκέλος,  ένα βηματάκι ( π.χ. ‘’ Φέρε μου το μπουκάλι’’ ) και στην ηλικία των 2 ετών έχουμε τις διπλές εντολές, δηλαδή εντολές με δύο βηματάκια ( π.χ. ‘’ Πάρε το αρκουδάκι  και βάλτο στο κουτί του ‘’ ).

Φτωχό λεξιλόγιο

Παρατηρήστε πόσες λέξεις χρησιμοποιεί το παιδί σας. Ας κάνουμε έναν ηλικιακό διαχωρισμό για μεγαλύτερη ευκολία:

• 0 – 6 μηνών: Τα παιδιά ακόμη δεν μιλούν, αλλά ξεκινούν να κάνουν ήχους και να βαβίζουν.
• 7 – 12 μηνών : Χρήση από μια έως τρείς λέξεις (1 – 3 λέξεις).
• 13 – 18 μηνών: Τρείς έως είκοσι λέξεις (3 – 20 λέξεις).
• 19 – 24 μηνών: Πενήντα έως εκατό λέξεις ( 50 – 100 λέξεις ).
• 2 – 3 ετών: Ξεκινάει ο σχηματισμός προτάσεων (3 – 4 λέξεις στην πρόταση).
• 3 – 4 έτη: Προτάσεις με τέσσερις έως πέντε λέξεις  (4 – 5 λέξεις στην πρόταση).
• 4 – 5 έτη: Προτάσεις με τέσσερις έως οκτώ λέξεις (4 – 8 λέξεις στην πρόταση).

Δυσκολία στην μάσηση και την κατάποση

Εάν το παιδί σας δεν μπορεί να διαχειριστεί εύκολα την τροφή ή ακόμα αν δεν μασάει καθόλου σημαίνει πως χρειάζεται άμεση λογοθεραπευτική παρέμβαση η οποία θα περιλαμβάνει στοματοπροσωπικές ασκήσεις και ασκήσεις για την μυολειτουργική αποκατάσταση.  Επιπλέον για την μάσηση είναι σημαντικό ο  καθένας να έχει στο νου του μήπως το παιδί μασάει μόνο με τα μπροστινά δόντια. Από την άλλη μεριά, η κατάποση είναι ένας άλλος τομέας που είναι πολύ σημαντικός. Δείτε εάν το παιδί  όταν καταπίνει κάποιες φορές ”πνίγεται” ή μήπως κατά την διάρκεια της κατάποσης το κεφάλι του δεν είναι σε ίσια θέση, αλλά γυρνάει στο πλάι.

Δυσκολία στην αναπνοή

Αυτό ίσως μοιάζει περίεργο ή ακόμα και ιατρικό. Πολλά παιδιά κατά την διάρκεια της ομιλίας δεν αναπνέουν σωστά. Πιο συγκεκριμένα, ένα παιδί πιθανόν να αναπνέει με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε μέχρι να τελειώσει την πρόταση που λέει να μην του αρκεί ο αέρας και να πάρει παραπάνω από μια αναπνοές. Αυτό το παρατηρούμε συνήθως όταν το παιδί θέλει να μας πει κάτι για το οποίο είναι ενθουσιασμένο και θέλει οπωσδήποτε να μάθουμε. Στην προκειμένη περίπτωση, μέσα από την λογοθεραπεία, ο θεραπευτής στοχεύει στις ασκήσεις αναπνοής.

Τραυλισμός

Σίγουρα όλοι έχετε ακούσει αυτό τον όρο. Ο τραυλισμός είναι μια διαταραχή που παρατηρούμε στα παιδιά όταν αυτά:

• Επαναλαμβάνουν συλλαβές, τμήματα λέξεων ή ακόμα και ολόκληρες προτάσεις
• Δεν ξεκινούν μια πρόταση με ομαλό τρόπο
• Κομπιάζουν μέσα στην πρόταση
• Δεν ολοκληρώνουν τις προτάσεις
• Λένε  με άλλα λόγια την πρόταση (αναδιατύπωση)

Η επίσκεψή σας σε ένα κέντρο λογοθεραπείας θα γίνει μετά από ένα χρόνο περίπου, αφού παρατηρήσετε κάποια τέτοια συμπεριφορά στο λόγο του παιδιού σας.

Αυτισμός

Στο άκουσμα αυτής της λέξης πολλοί γονείς τρομάζουν. Ο αυτισμός λοιπόν αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα ”κομμάτια” στις ειδικές θεραπείες. Ενδεικτικά κάποια πρώιμα σημάδια του αυτισμού είναι τα εξής:

• Απουσία βλεμματικής επαφής
• Ηχολαλία (επανάληψη λέξεων και φράσεων αυτών που ακούνε)
• Δεν ακολουθούν εντολές
• Προτιμούν το μοναχικό παιχνίδι και συνήθως με μη συνηθισμένα παιχνίδια (οτιδήποτε ”ανούσιο’ τους τραβήξει το ενδιαφέρον)
• Βάζουν πράγματα στη σειρά
• Απουσία λόγου ή περίεργη ομιλία
• Έντονες κινήσεις χεριών (τίναγμα, ”πετάρισμα”)

Ωστόσο, τα παραπάνω ίσως να υπάρχουν όλα, ίσως κάποια από αυτά και σίγουρα πολλά άλλα ακόμη. Έτσι, ο κατάλληλος για εσάς εάν δείτε κάποια από αυτά είναι ο αναπτυξιολόγος και μια αξιολόγηση από ομάδα ειδικών θεραπευτών ( λογοθεραπευτή, εργοθεραπευτή και παιδοψυχολόγο ).

Συμπεράσματα

Τέλος, όλα τα παραπάνω που αναφέραμε αποτελούν ενδείξεις από τις οποίες ένας γονιός μπορεί να καταλάβει εάν το παιδί του πρέπει να δει κάποιον ειδικό. Σίγουρα ο χειρότερος σύμβουλος δεν είναι ο πανικός, αλλά η σωστή παρατήρηση και η διάκριση των δυσκολιών του παιδιού. Είναι πολύ σημαντικό, όμως, να αναφέρουμε ότι:

• Εάν το παιδί έχει μία από τις ενδείξεις που αναφέρουμε σε μια διαταραχή δεν σημαίνει ότι το παιδί ανήκει σε αυτή την διαταραχή
• Δεν ξεχνάμε ότι το κάθε παιδί είναι διαφορετικό, έχει διαφορετικό ρυθμό ανάπτυξης και μια μικρή καθυστέρηση ίσως να είναι και ολέθρια
• Η ηλικία ενός παιδιού καθορίζει και τις δεξιότητες που έχει
• Σημαντικό ρόλο παίζουν και πιθανά προβλήματα υγείας, η κύηση και η κληρονομικότητα
• Η πανδημία επηρέασε κατά ένα μεγάλο ποσοστό τις διαταραχές ομιλίας

Έτσι λοιπόν το κάθε παιδί είναι διαφορετικό, ξεχωριστό και μοναδικό. Κάθε γονιός μέσα από αυτό το άρθρο πιστεύω πως είναι σε θέση να παρατηρήσει κάποια πράγματα, έτσι ώστε να είναι ικανός να αντιληφθεί τυχόν δυσκολίες του παιδιού του. Η καλύτερη συμβουλή που έχω να δώσω σαν λογοθεραπεύτρια είναι να παρατηρεί ο κάθε γονιός το παιδί του, να ξέρει να ”ζυγίζει” τα υπέρ και τα κατά και να συμβουλευτεί τον κατάλληλο θεραπευτή για το παιδί του, αλλά και την κατάλληλη χρονική στιγμή. Έχετε αυτιά και μάτια ανοιχτά και τότε θα βοηθήσετε πιο γρήγορα το παιδί σας, αλλά και πιο αποτελεσματικά.